Heeft preventie echt geen verdienmodel? Of kijken we gewoon verkeerd?

De laatste tijd hoor ik het steeds vaker:
"Ja, preventie is belangrijk, maar het heeft geen verdienmodel."
En eerlijk gezegd… die uitspraak wringt bij mij.

Waarom? Omdat het vooral iets zegt over hoe we nog steeds naar preventie kijken:
door de bril van het ziekte-klachtenmodel.

We gebruiken het woord ‘preventie’ vaak als synoniem voor het voorkomen van ziekte.
En dus gaan we preventie benaderen zoals we ziekte bestrijden: met protocollen, producten en medische handelingen.
Een extra prik hier, een screeningsprogramma daar. Vroegtijdig signaleren, monitoren, medicatie bij verhoogd risico.

Plausibel? Ja.
Effectief? Soms.
Maar het blijft allemaal gericht op het indammen van risico.
Niet op het bevorderen van gezondheid.

Gezondheidsbevordering is geen afgeleide van ziekte

In plaats van te kijken hoe we ziekte voorkomen, zouden we ons veel vaker moeten afvragen:
Hoe kunnen we gezondheid versterken?
Niet als iets dat begint bij een diagnose, maar als iets dat al lang daarvoor speelt.

Toch zie je dat zelfs bij leefstijl tegenwoordig gesproken wordt over leefstijlgeneeskunde.
Alsof leefstijl pas relevant wordt zodra je een recept krijgt van de huisarts.
En dan hebben we het weer over geld: wie betaalt dat beweegadvies? Dat kookprogramma? Die cursus?

Maar stel dat we het eens omdraaien.

Wat als preventie juist géén verdienmodel is – en dat precies de kracht is?

We zeggen vaak dat ziekte wél een verdienmodel is.
Ziekte genereert zorgkosten, banen, behandelingen, producten.
Er hangt een hele infrastructuur omheen.

Als preventie de tegenhanger van ziekte is,
dan zou het toch bijna logisch zijn dat preventie juist geen verdienmodel is?

Maar dat lukt ons blijkbaar moeilijk, omdat we preventie nog steeds zien als het voorstadium van ziekte.
Niet als een zelfstandige, positieve benadering van gezondheid.

En dus blijven we zoeken naar hoe we 'preventie' kunnen inkopen, vergoeden of doorrekenen.
In plaats van te kijken naar hoe we het kunnen vormgeven in gedrag, relatie en contact.

Gezondheid bevorder je in het gesprek, niet in het systeem

In mijn ogen hoeft preventie geen geld te kosten.
Het vraagt vooral iets anders van zorgprofessionals.

Meer tijd? Misschien.
Maar vooral: meer gelijkwaardigheid, meer luisteren, meer oprechte aandacht.
Het durven voeren van het soms ongemakkelijke gesprek over leefstijl –
niet als oordeel, maar als uitnodiging.

Mensen willen zich gehoord voelen. Gezien.
Als je in het consult een positieve wissel weet te creëren,
stijgt de zelfwaardering. En mensen met meer zelfwaardering zorgen beter voor zichzelf.

Daar is geen protocol voor nodig.
En ook geen vergoeding.

Tijd voor het Gezondheid-Waardenmodel

Wat we nodig hebben is een verschuiving van ‘preventie’ naar gezondheid vanuit waarden.
Niet alleen kijken naar klachten en risico’s, maar naar wat mensen écht belangrijk vinden.
Waar ze voor willen kiezen. Wat hun leven waardevol maakt.

Dat vraagt om andere vragen.
En een andere houding.

Maar het kost niks.
En levert misschien wel het meest waardevolle op wat we hebben:
gezondheid die van binnenuit gedragen wordt.